Ravijnjaar 2026: een ongekende uitdaging voor gemeenten
Nederlandse gemeenten verkeren al jaren in een lastige positie als het gaat om hun financiering. Sinds de decentralisaties in 2015 hebben zij er steeds meer taken bij gekregen, zoals in de jeugdzorg en maatschappelijke ondersteuning. In 2026 gaat dit alleen maar toenemen en komen gemeenten en provincies in financieel zwaar weer terecht.
Het huidige financieringssysteem loopt eind 2025 af, terwijl het nieuwe systeem pas vanaf 2027 van kracht wordt. Hierdoor ontstaat een zogeheten ravijnjaar, waarin er een begrotingskloof van ongeveer 3 miljard euro dreigt. Gemeenten staan dan voor de moeilijke opgave om essentiële voorzieningen zoals jeugdzorg, armoedebestrijding, onderwijs en woningbouw overeind te houden, met aanzienlijk minder middelen. Het is daarom van essentieel belang dat de budgetten doelgericht en efficiënt worden besteed.
Politieke keuzes onder druk
Waar normaal gesproken tijd is voor zorgvuldige beleidsontwikkeling, dwingen de omstandigheden in 2026 tot snelle, vaak pijnlijke keuzes. Gemeenteraden en colleges zullen hun begroting tegen het licht moeten houden en bepalen waar ze kunnen besparen zonder dat dit onherstelbare schade veroorzaakt. Tegelijkertijd groeit de druk vanuit inwoners, maatschappelijke organisaties en landelijke politiek om kwetsbare groepen te blijven ondersteunen. De politieke en maatschappelijke verantwoordelijkheid is groot, terwijl het zicht op de gevolgen van ingrepen soms beperkt is.
Sturen in onzekerheid vraagt om inzicht
Juist in zulke turbulente tijden is het van groot belang dat gemeenten niet alleen sturen op aannames of korte termijnpolitiek, maar op betrouwbare gegevens, inzichten en evaluaties. Op welke plekken zijn bezuinigingen relatief het minst ingrijpend? Welke interventies leveren daadwerkelijk maatschappelijke meerwaarde op? En welke beleidsgebieden vragen om herinrichting in plaats van afbouw? Gebrek aan inzicht in effectiviteit en doelmatigheid vergroot de kans op ongewenste gevolgen.
Onderbouwde keuzes in crisistijd
Als onderzoeksbureau gespecialiseerd in het sociaal-maatschappelijke domein ondersteunt Enneüs gemeenten met gedegen beleidsonderzoek dat van cruciaal belang is in deze onzekere tijden. We voeren bijvoorbeeld evaluaties en beleidsdoorlichtingen uit, analyseren de impact van mogelijke bezuinigingsmaatregelen en brengen de effectiviteit van bestaande programma’s in kaart.
Onze onderzoeken geven gemeenten het inzicht dat nodig is om richting te geven aan lastige beslissingen en het hoofd te bieden aan het ravijnjaar. Met oog voor zowel de cijfers als de maatschappelijke context helpen wij overheden koers te houden in onzekere tijden.
Meer weten?
Wilt u meer weten over beleidsonderzoek, onze aanpak of wilt u direct een offerte aanvragen? Neem gerust contact op met onze collega Drs. Arjan Rozema en laat u overtuigen van onze meerwaarde.
U kunt ons ook bereiken via ons contactformulier of u kunt ons bellen op 050 – 71 15 255 (kantoor Groningen) of 030 – 20 74 268 (kantoor Utrecht).
